جستجوی هویت به امید نیاز دارد.

جستجوی هویت به امید نیاز دارد.

اریک فروم، امید را تلاشی برای زندگی پربارتر و رهایی از ملال دایمی میداند. اما به انتظار فردا نشستن برای بهتر شدن وضع موجود را امید نمیداند. هوس و آرزوی داشتن ماشین و خانه ی بهتر هم که همانا اندیشیدن به تن پروری است، سوای آن تعریفی است که او از امید ارائه میدهد.

هدف انسان در زندگی تبدیل شدن به موجودی با هویت و اثرگذار و با فایده است، چنانکه بتواند نقش مرکزیت و نقطه اتکای تغییر و دگرگونی را بازی کند. یعنی انسان باید کنش باشد و زندگی واکنش. چرا که عکس اینصورت، یعنی تبدیل شدن انسان به موجودی غیر فعال و کنش پذیر، پوچی زندگی او را به ارمغان می آورد. در چنین صورتی انسان الینه شده و این حالت انفعالی و کنش پذیر او را از "خود بیگانه" و "بی خویشتن" میکند. در عوض تسلیم انواع بتها و طاغوتهای پیرامون گشته و با از دست دادن ایمان و اراده و قدرتش به انسانی مضطرب، تنها و دلمرده مبدل میشود.

چاره چیست؟ با این خطر عظیم "خوار شدن" که در کمین همگان است چگونه باید مقابله کرد؟ و آیا بهتر است به تنهایی با آن مبارزه کنیم یا به شکل جمعی؟

شبح انفعال و بی تفاوتی، هویت و شخصیت و فردیت را از میان برمیدارد و آنگاه سایه انسانیت را تنها در احساسهای نشئه گونه و روانی باید جستجو کرد. دمی ناراحت و غمگین از مسئله ای کوچک، زانوی غم به سینه میکشیم و لحظه ای بعد، با لبخند و رضایت کاذب بُتی، در ابرها ره میپوییم. این مشکل از آنجا ناشی میشود که ما کنش نیستیم، بلکه تابع و وابسته‌ی هر آنچه که برایمان ساخته اند هستیم.

اما راه حل، تغییر این ارتباط و معکوس نمودن جهت آن است. بدین معنا که با بازیابی هویت خود، بتهای ذهنمان را شکسته و با اراده و قدرت انسانی، خود را از نقش یک دنباله رو و مطیع رها کنیم.

همه ما در تلاش برای یافتن چیزی هستیم که خود را با آن بازشناسیم و این همان "در جستجوی خویشتن" برای رهایی از "بی خویشتنی" است. اما این نه فقط در مفهوم فردی که در معنا و معیار جمعی نیز بسیار حائز اهمیت است. نیاز به همنوع، همراه و مکمل در مسائل اجتماعی، فرهنگی و اصولاً در زندگی، لزوم توجه و تلاش برای بازیابی هویت جمعی را بیشتر نشان میدهد. به عبارتی احتیاج به این بازشناسی یک نیاز روانی برای همه است". و از آنجایی هم که هر تلاشی برای تغییرات فردی و اجتماعی نیازمند فاکتور مهمی به نام "امید" میباشد، قبل از هر چیز لازمست تعریف و مفهوم راستین امید را از "به انتظار فردای تن پرور" نشستن و "شکیباییهای بی مورد و منفعلانه" و یا "پرگوییهای باری به هر جهت" تفکیک کنیم.

چزوو