اسلام سیاه و اسلام سبز؛ دو رویکرد به انتخابات

اسلام سیاه و اسلام سبز؛ دو رویکرد به انتخابات
جایگاه انتخابات در«اسلام سبز» و «اسلام سیاه» موضوع سخنرانی روز گذشته دکتر محسن کدیور در دانشگاه جرج میسون ویرجینیا بود.به گزارش خبرنگار "جرس" این سخنرانی به دعوت گروه «رای من کجاست؟» واشنگتن دی سی و «اتحاد برای ایران» و با حضور جمعی از دانشجویان و ایرانیان مقیم واشنگتن دی سی برگزار شد. دکتر کدیور در این سخنرانی که به زبان فارسی ارائه شد، با مقایسه جایگاه انتخابات در«اسلام سبز» و «اسلام سیاه» تاکید کرد که این دو تلقی از اسلام، فقط مشترک لفظی‏اند و دومعنای کاملا متفاوت دارند. جایگاه انتخابات در اسلام سیاهکدیور در تشریح جایگاه انتخابات در دیدگاه دینی حاکم گفت: در«اسلام سیاه» انتخابات فقط امری تزئینی و تشریفاتی است آنهم برای اینکه شبهه استبداد از حکومت دینی برطرف شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در این‏گونه تلقی از اسلام، به جای رای گیری و انتخاب، روی بیعت تاکید می‏شود و لذا ما شاهدیم که رسانه‏های دولتی ایران پس از هر انتخابات، شرکت مردم را بیعتی دوباره با نظام می‏خوانند. در چنین بیعتی مردم اقرار می‏کنند که حاکمان از جانب خدا نصب شده‏اند و قول می دهند از وی اطاعت کنند. حال در چنین تلقی ای از مساله بیعت، این سوال پیش می‏آید که اینهمه هزینه و تبلیغ برای انتخابات برای چیست؟
کدیور خاطر نشان کرد که حامیان «اسلام سیاه» در پاسخ به این سوال، به گفته‏ای از یکی از علما استناد می‏کنند که انتخابات را در صورتی جایز دانسته که «از نبود آن شبهه شود که حکومت اسلامی استبدادی است و در نتیجه به وهن اسلام و بدنامی مذهب منجر شود.»
کدیور افزود که در این تلقی از اسلام چیزی به نام «مصلحت نظام» وجود دارد که حفظ آن از اوجب واجبات است و هیچ امر قانونی، انسانی و اخلاقی در برابر آن قدرت مقاومت ندارد و مدافعان چنین برداشتی، با فریب و دروغ و افترا هم که شده فرد مورد نظر خود را به قدرت می‏رسانند.
او گفت: در اسلام سیاه مشروعیت همه امور به ولی فقیه (که می پندارند منصوب خداوند است) می‏باشد و حال مردم می‏پرسند که آیا ممکن است خداوند به چنین فرد متوسطی اینهمه اختیار دهد؟ آیا این برخلاف عدالت و حکمت خداوند نیست؟
به گفته کدیور در چنین تلقی ای از اسلام، مردم در امور مهم و اساسی مانند انتخاب اعضای مجلس خبرگان، نمایندگان مجلس و رییس جمهور صلاحیت اظهار نظر ندارند و تنها در امور ثانوی و جزئی و پیش پا افتاده، نظرشان پرسیده می شود. لذا حاکمان، خود افرادی را به مردم معرفی می‏کنند تا مردم از بین آنها کسانی را برگزینند و در نتیجه مشکلی برای حکومت ایجاد نشود و این روشی بوده که تاکنون شورای نگهبان بدان عمل کرده است.کدیور گفت: این ساز و کار، طوری برنامه ریزی شده که نتایج آن قابل پیش بینی باشد. با این وجود دیدیم که در انتخابات سال 1376 و 1388 نتیجه‏گیری آنها درست از آب در نیامد.
او با اشاره به بحث «جدا بودن مشروعیت از مقبولیت» در این تلقی اشاره کرد که بعضی‏ها می‏گویند که امام علی(ع) وقتی در حکومت بود مشروع و مقبول بود، وقتی خانه‏نشیدن بود مشروع بود ولی مقبول نبود و این در حالی است که از نظر اینها حکومت سه خلیفه بعد از پیامبر مقبول بود ولی مشروع نبود.
کدیور تاکید کرد که: بر خلاف چنین بحث‏هایی، مشروعیت از مقبولیت جدا نیست و هر دو لازم و ملزوم هم هستند. متاسفانه اسلام امروز ایران، از مکتب شیعه عدالت خواه فاصله گرفته و به اسلام سنی اشعری نزدیک شده است.
اسلام سبز، سازگار با دمکراسی و حقوق مردمدکتر محسن کدیور در ادامه سخنان خود به گفته بنیانگذار جمهوری اسلامی آیت الله خمینی اشاره کرد و گفت: در تلقی «اسلام سبز»، میزان رای ملت است، به این معنا که مردم هر که را بخواهند به مسند قدرت می‏نشانند.
کدیور افزود: دراسلام سیاه رای مردم میزان است تا زمانی که ولی فقیه صلاح بداند، در حالیکه در تلقی اسلام سبز مصلحتی بالاتر از به رسمیت شناختن این میزان وجود ندارد. اسلام سبز نه تنها در تعارض با دمکراسی نیست، بلکه کاملا سازگار با دموکراسی است. در این اسلام، مردم تعیین کننده جهت جامعه‏اند. البته این به این معنا نیست که نظر اکثریت همواره درست است، بلکه به این معنی است که جهت اصلی کشور را اکثریت تعیین می‏کند و اقلیت اگر با آن موافق نیست، فقط می‏تواند کار فرهنگی و روشنگری کند ولی نمی‏تواند کسی را به زور به بهشت بفرستد.
کدیور با ذکر نقل قولی از ابوسفیان که گفته بود: «محمد (ص) در صدر اسلام اول قلب‏ها را فتح کرد و بعد خانه‏ها را و شهرها را.» به فتاوای تاریخی آیت الله العظمی منتظری درباره هماهنگی اسلام با دمکراسی اشاره کرد وگفت: نظرات ایشان مانند نظرات جان لاک و جفرسون در حوزه فلسفه سیاسی، دمکراسی و حقوق طبیعی مردم است. البته این فقیه عالیقدر از مسیری جدا به همان نتایجی رسیده است که فلاسفه سیاسی غرب به آن رسیده بودند.
دکتر کدیور با اشاره به حدیث پیامبر اسلام (ص) که مردم را مالک جان و مال خود خوانده بود تاکید کرد که «در تلقی اسلام سبز حاکمان باید از مردم برای اداره امور مملکت اجازه بگیرند. وقتی در احکام اسلامی مردم می‏توانند امام جماعت را انتخاب کنند، روشن است که می‏توانند از حاکمی که دوستش ندارند تبعیت نکنند.»
کدیور در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد که «بعضی‏ متفکران در تلاشند که بگویند شریعت و فقه منشاء اختلاف است، هم ارباب قدرت، هم منتقدان به پاره ای احادیث استناد می کنند، بنابراین بهتر است فقه و شریعت و حدیث را به کلی کنار بگذاریم و از شریعت و فقاهت، سیاست نخواهیم.»
کدیور با رد چنین نظری یادآوری کرد که «در همه علوم دیگر هم چنین اختلاف نظراتی وجود دارد و لذا نمی‏شود بطور مثال چون دو نفر از علمای روانشناسی نظراتی کاملا خلاف هم دارند علم روانشناسی را تعطیل کرد. همین طور نمی‏توان گفت که همه مشکلات ما از فقه است. ما هم فقه سیاه داریم و هم فقه سبز.»
کدیور اشاره کرد که در سال 1368 هاشمی رفسنجانی در مجلس بازنگری قانون اساسی پیشنهاد کرد که دوره رهبری 10 ساله باشد و این پیشنهاد به تصویب مجلس خبرگان رسید. در همین حال جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در نامه‏ای به این مساله اعتراض کرد و نوشت که «نایب امام زمان نمی‏تواند 10 سال نایب باشد و بعد نباشد. لذا اعتراض جامعه مدرسین باعث شد که این مصوبه ملغی شود ولی این روزها ما چاره‏ای نداریم که به عنوان یک راه حل میانه، به پیشنهاد هاشمی بازگردیم تا شاید رهبری به مردم پاسخگو باشد.
در انتخابات اخیر چه اتفاقی افتاد؟کدیور همچنین گفت که در اعلام نتیجه انتخابات اخیر ایران جای رای اقلیت و اکثریت عوض شد و رهبری نیز با شتاب و پیش از تایید قانونی نهادهای مربوطه، سه بار بر آن صحه گذاشت. این یک خطای استراتژیک از سوی رهبری بود، بطوریکه امانتداری حاکمان از سوی مردم زیر سوال رفت. حال آنها باید امانت داری خود را اثبات کنند.
او افزود: این حکومت است که باید اعتماد از دست رفته مردم به خود را جبران کند و امانتداری و صلاحیتش برای زمامداری را اثبات کند و اگر نکند خود به خود معزول است.
کدیور در ادامه سخنان خود با اشاره به وضعیت سعید حجاریان و شهید محسن روح الامینی پرسید: «اگر شما پیروز انتخابات بوده‏اید چرا اینهمه بگیر و ببند می‏کنید؟ پیروزی که اینهمه داغ و درقش ندارد. سی سال قبل رهبر انقلاب اسلامی به کمک ملت توی دهن دولت ظالم زد، ولی الآن حاکم ایران به اتکای یک دولت نورچشمی توی دهن این ملت مظلوم می زند. به گزارش خانواده شهید روح الامینی، بازجویان دهان این شهید را خورد کرده بودند.»
کدیور با تشبیه استعفای مشایی به خیمه شب بازی افزود که «وضعیت ایران امروز مثل زمان قبل از انقلاب است که شاه برای راضی کردن مردم نخست وزیرش را عوض می‏کرد در حالیکه مردم به دنبال برکناری خود او بودند.» مردم ایران به کمتر از برکناری مرد دروغگوی شهر محمود احمدی نژاد راضی نمی شوند.
کدیور با اشاره به درخواست خاتمی برای برگزاری رفراندوم گفت: «در شرایط کنونی تجدید انتخابات کف مطالبات مردم ماست، باید با برگزاری رفراندم نظر ولی نعمتهای کشور را جویا شد. نامه نوشتن «رهبران سبز» به مراجع به دلیل آن است که آنها مقام رهبری را فصل الخطاب نمی‏دانند.»
کدیور در ادامه به پرسشهای فراوان حضار پاسخ داد. وی با اشاره به بیانیه «تاریخی» آیت الله العظمی منتظری توصیه کرد که مردم باید مبارزه خود را از «پرفایده‏ترین و کم هزینه‏ترین راه‏های امر به معروف و نهی از منکر به پیش ببرند و البته بدانند که این راه هزینه دارد.»
کدیور تاکید کرد، هرگونه کار خشونت آمیزی به نفع حکومت ایران است و هم اکنون هم خشونت‏ها به دست مأموران لباس شخصی خود آنها صورت می‏‏پذیرد و ساحت مردم ایران از چنین اتهاماتی بری است.
محسن کدیور در انتهای سخنان خود در مورد نقش ایرانیان خارج از کشور گفت: ما باید به فکر مردم ایران باشیم و خودمان را با آنها هماهنگ کنیم و جلوتر یا عقب‏تر از آنها نیفتیم و کاری کنیم که جهان رییس جمهور تقلبی و مقامات چنین دولتی را به رسمیت نشناسد و به دیگر کشورها راه ندهد.
کدیور با مخالفت صریح با هرگونه تحریم اقتصادی و حمله نظامی به ایران تاکید کرد: «دود چنین اقداماتی فقط به چشم خود مردم ایران می‏رود و حاکمان مستبد از آن بر علیه جنبش دموکراتیک سبز سوء استفاده خواهند کرد.»
کدیور همچنین به تفاوت نسل قدیم ایرانیان خارج از کشور با نسل جدید آنها اشاره کرد و گفت:«چیزی که در آمریکا در این روزهای پس از انتخابات ایران دریافتم، این است که نسل جدیدایرانیان بر خلاف نسل قدیم برای مردم ایران بخشنامه و دستورات انتزاعی صادر نمی‏کند، بلکه سعی دارد خود را با جنبش مردم داخل ایران هماهنگ سازد و صدای مردم سبز ایران را همانگونه که هست به گوش جهانیان برساند و این اتفاق مبارکی است.»متن کامل سخنان مهم کدیور بزودی منتشر خواهد شد.